خبر و خبر نگار به قلم دکتر جعفر صابری

خبر چیست ؟

خبرنگار کیست؟

مقدمه

تحولات قرن بیستم لزوم ارتباط جوامع با یکدیگر را بیش از بیش لازم و ضروری ساخته است. امروزه وسائل ارتباط جمعی جزء لاینفک زندگی شده و نقش آنها در زندگی فردی و اجتماعی انسانها و جوامع انکارناپذیر است رشد و پیشرفت ملتها و همچنین عقب ماندگی آنان به میزان گستردهای وابسته به این امر است و اغراق آمیز نیست اگر گفته شود که ارتباطات از جمله شاخصهای مهم توسعه هر کشور به شمار می آید و برخورداری کشورها از وسایل ارتباط جمعی و فن آوری ارتباطی می تواند بیانگر توسعه یا توسعه نیافتگی آن کشور محسوب میشود. جهان شمولی ارتباطات از مشخصه های عصر کنونی است و نوآوری های بشری در زمینه فن آوری ارتباطی، ظرفیت عظیمی را در جابجایی و انتقال اطلاعات آفریده که این اطلاعات دستمایه گرانبهای برای فرد و جامعه است.

وسایل ارتباط جمعی

تحولات و رویدادها جهان امروز و نیاز به کسب اطلاع و دانستن با بحث شده تا گسترش کم سابقه ای در امر اطلاع رسانی فراهم شود و علاوه بر روزنامه ،رادیو ،تلویزیون و ماهواره همراه با سیستم اینترنت فضای گسترده ای را برای مخاطبان فراهم آورده است. هر روزه میلیونها کلمه خبر توسط خبرنگاران به سراسر جهان مخابره و در وسائل ارتباط جمعی جهان منعکس می.شود

جهان امروز مملو از رویداد و اتفاقات مختلف است جستجوی وقایع و تهیه اخبار مورد توجه عامه

از وظایف اساسی خبرنگاران به شمار می.آید باید در نظر داشت که جستجو و تهیه أخبار مراحل اولیه کار وسایل ارتباطی را تشکیل میدهد و به دنبال آن باید گزارش وقایع بید رنگ از فواصل دور و نزدیک با وسایل فنی ارتباطات به مراکز جمع و پخش اخبار ارسال شود تا نسبت به انتشار آنها در وسایل ارتباط جمعی اقدام گردد. خدمت در وسایل ارتباطی و انجام وظایف خبری چه در روزنامه ها و چه در رادیو و تلویزیون یک ماموریت و رسالت بزرگ اجتماعی است در انجام این ماموریت آمادگی قبلی - تربیت حرفه ای و مسئولیت اجتماعی ضرورت کامل دارد و بدین لحاظ ذوق و استعداد شخصی - آموزش علوم ارتباطی و احساس مسئولیت اهمیت خاصی پیدا میکند.

1- ذوق و استعداد شخصی: متخصصان علوم ارتباطی و کارشناسان آموزش رشته های مختلف مطبوعاتی اغلب معتقدند که داشتن ذوق و استعداد نویسندگی و گویندگی مانند ذوق و استعداد موسیقی برای موفقیت در مشاغل ارتباطی ضروری است به همین دلیل اشخاصی که کنجکاوی فراوان داشته دقیق و نکته بین باشند در تهیه خبر وگزارش و تهیه عکس و فیلم خبری با موفقیت روبرو می شوند.

2- آموزش تخصصی: به دلیل این که تهیه و جمع آوری و حتی تنظیم خبر به عهده خبرنگاران و نویسندگان مطبوعات است و چون هدف اصلی فعالیتهای مداوم سازمانهای ارتباطی در جستجو و پخش اخبار توسعه آگاهی های عمومی و تامین نیاز مندیهای اطلاعاتی ،است وظایف حرفهای روزنامه نگاران و ماموران وسائل ارتباط جمعی از لحاظ اجتماعی اهمیت فوق العاده دارد لذا بایستی کسانی که در این حرفه قرار بگیرند که از تحصیلات تخصصی در دانشگاهها برخوردار شده باشند

روزنامه نگاری در قرن حاضر با آنچه در گذشته وجود داشته به کلی فرق کرده و تنها نمیتوان به ذوق و قریحه ادبی اتکا کرد تحولات خیلی سریع مطبوعات اهمیت اجتماعی حرف های ارتباطی افزایش توقعات خوانندگان و شنوندگان و بینندگان همه مؤید ضرورت تعلیم حرفه ای روزنامه نگاری و امور مطبوعاتی است.

3- مسئولیت اجتماعی :مسئولیت روزنامه نگاران و خبرنگاران به علت کثرت مطبوعات و حجم عظیم اطلاعات منتشره که روزانه تولید میشود در مقابل میلیونها خواننده - شنونده و بیننده قرار میگیرد که فرصت تحقیق چندان نسبت به آنها برای مخاطبین وجود ندارد.

لذا مسئولیت سنگینی بر دوش خبرنگاران وجود دارد تا از جهت صحت آنچه که می نویسد و مخابره میکند کاملاً مطلع و آگاه باشد اگر خبرنگاران نویسندگان و تهیه کنندگان برنامه های رادیوئی و تلویزیونی صلاحیت انجام وظایف حرفه ای خود را نداشته باشند و نتوانند اخبار صحیح در اختیار مردم بگذارند اعتماد و اطمینان آنان را از دست خواهند داد. اهمیت و عظمت روزنامه نگاری ناشی از توجه خاصی است که هر خبرنگار و نویسنده در تمامی لحظات زندگی در تمام مراحل کار به معلومات ،واقعی مشاهدات عینی خود و منافع و مصالح عمومی و مسئولیتهای اجتماعی خویشی دارد وظایف اجتماعی فنون ارتباطی ایجاب میکند که اخبار و مطالب به طور کلی جریان زندگی

اجتماعی عیناً مطابق آنچه که هست منعکس گردد تا حقیقت برای مردم آشکار شود شک نیست که تنها با گفتن

حقیقت می توان عدالت اجتماعی را تامین کرد

شناخت خبر

عناصر اولیه ارتباط اجتماعی را خبر تشکیل می دهد بنابراین روزنامه نگاران به طور عام خبرنگاران به طور خاص باید قبل از هر چیز خبر را بشناسند و با مفهوم و عناصر آن آشنا شوند تا بتوانند بینش و دانش کامل در راه خبر یابی و خبر نویسی گام بردارند.

مفهوم خبر: برای خبر مفاهیم متعددی وجود دارد از لحاظ لغوی واژه خبر که در زبان فارسی به کار میرود از زبان عربی گرفته شده و معادل آن در زبانهای اروپایی کلمه INFORMATION است و در محاورات عمومی خبر شامل آگاهی و اطلاعاتی است که افراد دربارهٔ رویداد و اتفاقات جامعه خود کسب میکنند

تعریف خبر: خبر گزارشی واقعی از یک رویداد است که دارای یک یا چند ارزش خبری بوده و احتمالاً تحت تاثیر عوامل درون سازمانی و برون سازمانی شکل گرفته است.

خبر انتشار منظم جریان وقایع و آگاهیها و دانشهای انسانی و نقل عقاید و افکار عمومی است در نهایت باید گفت خبر گزارش یک رویداد است نه خود رویداد

عناصر خبر

عناصر خبر در واقع ستون اصلی خبر را تشکیل میدهند و اسکلت خبر بر آنها استوار است و تعداد آنها شش عنصر

است که سه مدد با «ک» و سه عنصر با «چ» آغاز میشود

۱- که - چه کسی شخص یا اشخاصی که فاعل یک حادثه .هستند عنصر که در خبر همیشه انسان نیست ممکن

است شی یا سازمانی باشد

2- کجا - (محل) قید مکان یا محل وقوع حادثه را مشخص میکند

۳ - کی - چه وقت قید زمان وقوع حادثه را مشخص میکند

4- چه – (چه چیزی )موضوع وقوع حادثه با سوال چه؟ معلوم میشود

5- چرا - (علت) علت وقوع حادثه و هدف و انگیزه فاعل یا فاعلان عمل را معین می کند.

6-چگونه – (چطور) این قید چگونگی و طریق وقوع حادثه را مشخص می کند.

برای درک اهمیت عناصر خبر ذکر یک مثال ضروری است

در زبان فارسی وقتی می نویسند مردی زخمی شد این جمله از نظر دستوری عیب و نقصی ندارد و حال آنکه از نظر خبری ناقص است چون مشخصات مرد و محل و زمان واقعه و علت و چگونگی آن هیچ کدام معلوم نیست در مثال بعدی این نکات روشن میشود

مثال: روزنامه فروش پنجاه سالهای به نام حین اصفهانی صبح امروز موقعی که در خیابان حافظ موتورسیکلت خود را کنار خیابان می گذاشت با یک اتوبوس شرکت واحد تصادف کرد و زخمی شد.

به طوری که در مثال ملاحظه میکنید این عبارت بر عکس جمله مردی زخمی شد چون اکثر عناصر واقعه در آن مشخص شده است از لحاظ خبری کامل است.

ارزشهای خبری:

آنچه به خبر هویت میدهد ارزشهای آن است و این ارزشها ساختار خبر را تشکیل میدهند. تمام تلاش یک خبرنگار باید این باشد که ارزش را شناسایی و به نحو شایسته منعکس کند نکته مهم این است که ارزشهای خبری ساخته و پرداخته خبرنگار نیستند بلکه در دوران رویدادها وجود دارند به آنها هویت می بخشد.

عواملی که ارزشهای خبر را تشکیل میدهند عبارتند از:

1- دربرگیری: رویدادی دارای ارزشهای خبری دربرگیری است که بر تعداد کثیری از افراد جامعه تاثیر گذار باشد.

2- شهرت: اشخاص اشیاء و نهادهایی که دارای شهرت باشند ارزش خبری دارند.

3- برخوردها اختلافها و تضادهای جسمانی و فکری

این گونه از رویدادها حاوی برخوردهایی هستند که در شکلهای گوناگون جلوه گر می شوند این برخوردها میان افراد

گروهها و ملتها رخ میدهد

4- استثنا ها و شگفتی ها: این رویدادها به خاطر غیر عادی یا عجیب و استثنایی بودن ارزش خبری دارند.

5- بزرگی و فراوانی تعداد و مقدار: این ارزش خبری عمدتاً به اعداد و ارقام مربوط می شود فرقی نمی کند

که این ارقام مربوط به چیست.

۶ - مجاورت جغرافیایی و هنری: نزدیکی و دوری وقوع خبر میتواند برای شنونده مهم باشد بیشتر شونده خواستار کسب اطلاعات نزدیک به ،محله ،شهر کشور خود می باشد همچنین از نظر معنوی اخبار کشورهای اسلامی برای مردم ایران از اهمیت بیشتری برخوردار است.

7- زمان :رویداد دانستن این که این رویداد در چه وقت به وقوع پیوسته ،است در جهان رقابتهای خبری اهمیت

ویژه دارد.

ساختار خبر

هر خبر مکتوب از نظر ساختاری از چهار بخش اساسی تشکیل میشود.

1- تیتر خبر 2- لید خبر 3- متن خبر4- سابقه خبر

تیتر خبر

مهمترین عنصری که در خبر باید مورد توجه قرار گیرد انتخاب تیتر مناسب و گویا برای آن می باشد امروزه به دلیل

مشغله فراوان و کمی فرصت برای ،افراد تیتر اخبار بسیار مهم و عنصر تعیین کننده برای مطبوعات میباشد روزنامه - رادیو - تلویزیون هر یک به نوعی با این موضوع یعنی تیتر خبر درگیری میباشد رادیو و تلویزیون به دلیل اینکه شنونده و بیننده خود را دارند در انتخاب تیتر چندان حساسیت به خرج نمیدهد و معمولاً تیتر خبر در رادیو و تلویزیون کمتر از یک سطر و فاقد گویائی میباشد اما در مطبوعات بر عکس به انتخاب تیتر اهمیت خاصی داده میشود و سعی میشود از عناوین جالب توجه استفاده شود و از آنجائی که تأثیر ما از بسیاری حوادث فقط با خواندن تیترها بدون خواندن مطالب شکل میگیرد استفاده از یک کلمه یا عبارت جهت دار برای خلاصه کردن مطالب میتواند مورد توجه جدی دریافت کننده خبر قرار گیرد

بدین طریق اولین هدف از تیتر خبر به زبان ساده مطلع ساختن خواننده در کوتاهترین زمان از ثمراتی است که

میتوان از مطلب انتظار داشت.

نگارش تیتر بر اساس شرایط زیر می تواند شکل بگیرد

1- همزمان با ،ویرایش مطلب را بخوانید و درک کنید

۲- با اغماض نسبت به طول کلمات و عبارت تیتر خاصی برای آن پیش بینی کنید

۳- ترکیبات لغوی و عباراتی را جستجو کنید که هر یک سطری از تیتر را شکل میدهد

۴- با جایگزین کردن کلمات و عبارات مترادف نظم مورد نظر را میان سطرهای نیز برقرار کنید

لید خبر

مهمترین قسمت و یا به لسانی چکیده ای از خبر و بدون در نظر گرفتن شش عنصر تشکیل دهنده خبر به عنوان «لید تلقی و پس تیتر و سرتیتر نوشته میشود . بدین ترتیب پس از جذب خواننده به تیتر لید خبر قسمت بعدی است که خواننده را به خود جذب می.کند در واقع لید تنظیم کننده نبض مطلب .است لید جاذب حواس خواننده است - لید جوهر مطلب را به خواننده ارائه میدهد.

متن خبر

پس از لید که خلاصه و مهمترین نکته خبر در آن ذکر شده به متن خبر میرسیم که محل شرح و توضیح کامل رویداد میباشد در متن خبر به طور کامل شرح داده میشود و اجزاء آن به تفصیل بیان می گردد.

در نگارش جز مطالب کوچکی که در لید ،خبر جایی برای انعکاس پیدا نکرده اند نباید از نظر دور بماند و برای آنها نیز باید در متن خبر جای مناسبی در نظر گرفته شود.

اهمیت زمان و سرعت در کار نویسندگی مطبوعات شیوههای خاصی را در نگارش آن ایجاب می کند نگارش ساده و روان ،مطلب به کار بردن کلمات و عبارات دشوار و دور از ذهن استفاده از جملات کوتاه و قاطعیت در کلام قسمتی از این مسائل است.

به طور کلی خبر باید به ترتیب اهمیت از قسمتهای مستقل نوشته شود تا چنانچه سردبیر بخواهد آن را کوتاه کند به اصل مطلب صدمه ای وارد نشود. بدین ترتیب به کار گرفتن قسمتهای مستقل در کار روزنامه نگاری اهمیت زیاد دارد

سابقه خبر

این قسمت به انتخابی خبر تعلق دارد و معمولاً از بین مطالب آرشیوی و مرتبط با موضوع خبر را بیان میکند در

واقع این مطلب تکمیل کننده خبر است و اطلاعات تکمیلی را در اختیار خواننده قرار میدهد.

سبک خبر نویسی

برای نگارش امروزه سبکهای مختلف شناسائی شده برای نوشتن رمان به نوعی - مقاله نوع دیگر، گزارش به سبکی و.........برای خبر نیز روش خاصی در نظر گرفته شده که عبارت است از:

۱- سبک هرم وارونه

۲- سبک تاریخی

- سبک تاریخی به همراه لید

-۴- سبک پایان شگفت انگیز

۱- سبک هرم وارونه

کلید نگارش در سبک هرم وارونه آن است که جالبترین و مهمترین قسمت واقعه در شروع خبر قرار گیرد تا خواننده در همان نظر اول مجذوب خبر شده و برای اطلاع از کیفیت یا جزئیات خبر بخواند دنباله آن رغبت و تمایل پیدا کند.

در سبک هرم وارونه ترتیب منطقی جلب توجه خواننده از ابتدا تا انتها محفوظ نگه داشته می شود بدین ترتیب که بعد از آن که مهمترین قسمت خبر در ابتدا بیان شد در قسمت ها و سطر پایینتر نکات دیگر خبر نوشته میشود. علت اینکه به این سبک نام هرم وارونه داده شده نیز همین است که مطالب مهم در قاعده هرم که در بالا قرار گرفته نوشته میشود و مطالب دیگر به ترتیب اهمیت در زیر آن قرار میگیرد نه تا به رأس هرم معکوس در پایین میرسند و خاتمه پیدا می کنند

محاسن سبک هرم وارونه

چون خبر بر اساس اولویتها و مطالب مهم دسته بندی شده خواننده به راحتی تصمیم میگیرد که به خواندن خبر

ادامه دهد یا از آن منصرف شود.

2- در صورتی که موضوع خبر مورد توجه خواننده باشد این سبک اجازه میدهد خواننده تا جایی که خبر به

تمایلات او پاسخ می دهد مطالعه خود را دنبال کند.

3- خبرنگار یا نویسنده ای که مامور تهیه مطلب است با آشنایی با این سبک می تواند در زمان کوتاهی مطلب خود

را به ترتیب اهمیت تنظیم کند و آن را بنویسد

4- سهولت انتخاب قسمتهای لازم برای دبیر قسمت

5- نخستین جمله خبر را میتوان به عنوان خلاصه خبر استفاده کرد.

آنچه که در سبک نگارش هرم وارونه به چشم میخورد مسئله سرعت است - سرعت برای خبرنگار که مطلب خود را در حداقل زمان به شکل قابل قبولی تهیه کند - سرعت برای خواننده که بیل نظر مطالب مورد علاقه خود را بخواند - و سرعت برای مسئولان وسائل ارتباط جمعی که به سرعت خبر را لمس نماید به تیترها یا اندازه آن تصمیم بگیرند.

۲- سبک تاریخی

در سبک تاریخی بر خلاف سبک هرم وارونه مطالب به همان صورتی که به لحاظ زمانی اتفاق افتاده در قالب خبر ارائه می.شود در این سبک خبرنگار به داوری نمی پردازد و کاری به این ندارد که کدام قسمت خبر مهمتر است تا آن را در «لید» خبر بنویسد البته سبک تاریخی هم لید خاص خود را دارد که به صورت مقدمه بر تاریخ خبر قرار می.گیرد این سبک صرفاً برای تهیه گزارشها مقالات تحقیقی و پوشش خبرهای جلسات رسمی به کار می رود.

معایب سبک تاریخی

باید دقت بیشتری را در مقایسه با سبک هرم وارونه صرف خواندن خبر یا متنی کرد که به این شیوه تهیه شده

خواننده را خسته میکند چون طولانی است

- به علت طولانی ،بودن مشکل تراکم مطلب همواره وجود دارد.

- صفحه بندی و تهیه ماکت در شیوه تاریخی دشوارتر از سبک هرم وارونه است

3- سبک تاریخی به همراه لید (تلفیقی)

این سبک تلفیقی از دو سبک هرم وارونه و سبک تاریخی است و مخصوص پوشش دادن به خبرهای شهری و حادثه ای است سبک تاریخی به همراه لید در میان روزنامه نگاران و بویژه کسانی که رویدادها شهری و خبری حوادث را پوشش میدهند جذابیت بسیار زیادی دارد،

در این سبک ،اصل ماجرا به صورت لید ارائه میگردد و سپس با فضاسازی به تبین خبر پرداخته می شود.

مثال:

در یک عمل جراحی در کرمانشاه از شکم زنی ۴۵ ساله یک پنس جراحی خارج شد.

خانم ضرابی در گفتگو با خبرنگاران اظهار داشت شش سال پیش به علت ناراحتی طحال توسط پزشکی به بیمارستان مباشر کاشانی همدان معرفی شد و پس از بستری شدن عمل جراحی روی طحال انجام شد. وی افزود: پس از این عمل جراحی مدت شش سال از درد شکم رنج بردم و هر ماه یک بار .......

4- سبک پایان شگفت انگیز

سبک پایان شگفت انگیز از سبکهای شیرین خبرنویسی است. در این سبک قفل ماجرا در پایان خبر باز میشود.

خواننده را شگفت زده می.کند

این سبک بیشتر در خور رویدادهایی است که خود از چاشنی شگفتی و ندرت برخوردار هستند

مثال:

یک زن ۴۵ ساله که مدت شش سال است به دل درد مبتلا بود از این معضل نجات یافت خانم ضرابی شش سال پیش به علت ناراحتی طحال در بیمارستان مباشر کاشانی همدان تحت عمل جراحی

قرار گرفت و از آن پس تا کنون از درد شکم رنج می برد.

در یک عمل مجدد مشخص شد یک پنس جراحی در شکم او باقی مانده است که آن را بیرون آوردند.

قواعد مهم خبر نویسی

پس از آشنایی با روش نگارش اخبار لازم است اصول و قواعد مهم نگارش خبر نیز مورد بررسی قرار گیرد و خبرنگار هنگام نوشتن خبر آنها را مد نظر داشته باشد.

قواعد کلی

خبرنگار باید همیشه خود را جای خواننده و شنونده فرض کند و آنچه را که او نمیداند به روشنی بنویسد و تشریح کند هیچگاه خبرنگار نباید تصور کند که خواننده مطلب را میداند در نتیجه خبر یا موضوع را ناقص بنویسد. هدف روزنامه نگار اطلاع رسانی است به همین منظور باید همیشه ساده روان و قابل فهم بنویسد و به زبان همه

مردم حرف بزند

- خبری که خبرنگار تهیه میکند باید همیشه جدید و حاوی نکات لازم باشد - خودداری از تهیه مطالب کهنه و تکراری به مراتب از نوشتن آن بهتر است چون از خسته کردن خواننده جلوگیری میکند

- روزنامه نگار باید نسبت به موضوع نگارش آشنایی کامل داشته باشد و نسبت به موضوع اطلاعات کسب کند. خبرنگار در نوشته هایش باید ،بیشتر از دیگران حرف بزند و از خود کمتر سخن به میان آورد.

کوتاه نویسی وظیفۀ مهم هر روزنامه نگاری است.

- قواعد درست نویسی تمام اخبار و مقالات باید با جملات ساده و روان با املاء صحیح نوشته شود.

-در هر نوشته باید اصول دستور زبان فارسی رعایت گردد و فعل و فاعل و صفت و موصوف و مبتدا و خبر بجای خود گذاشته شود.

- قواعد روان نویسی روزنامه نگار باید حتی الامکان نوشته اش را با کلمات و جملات کوتاه نگارش کند.

- کلمات مصطلح را باید بر کلمات صحیح ولی نامانوس ترجیح داد و هر جا کلمه فارسی وجود دارد از بکار بردن

کلمات عربی یا فرنگی خودداری کرد.

- جملات را نباید با قید زمان (امروز - دیروز – فردا) و یا اعداد شروع کرد و دو پاراگراف پشت سر هم را نیز نباید با یک کلمه آغاز کرد.

عنوان نویسی:

همه مطالبی که در روزنامهها و مجلات منتشر میشود به استثنای خبرهای خلاصه که خصوصیت اصلی آنها نداشتن عنوان است با یک تیتر یا عنوان مشخص میشود عنوان در واقع روشن کننده مطالب مطبوعات از یکدیگر است.

برای عنوان میتوان وظایف زیر را بر شمرد

1- مطالب مطبوعات را مشخص میکند بوسیله تیتر میتوان نوع مطالب چاپ شده را از یکدیگر مشخص کرد تا خواننده بسمت مطالب مورد نیاز خود هدایت شود.

2- خلاصه داستان را بازگو میکند خلاصه گویی سبب میشود نوع مطلب روزنامه مشخص و خواننده از سرگردانی در بین انبوه نوشته ها خلاص شود.

3- بهترین عنصر جلب خواننده تیتر یا عنوان مطلب نه تنها خلاصه داستان را بازگو می کند بلکه سبب جلب توجه خواننده به محتوی مطلب میگردد نخستین تماس مجله یا روزنامه با خواننده بوسیله تیتر برقرار میشود

4- درجه اهمیت مطالب را روشن میکند - خواننده بر اساس نوع انتخاب اندازه تیتر در محل میتواند به اهمیت خبر آگاه می گردد.

۵- فرم بندی نشریه را زیبا میکند - انتخاب تیتر و قرار دادن آن در صفحه به آرایش صفحه و اهمیت خبر کمک

شایانی می کند.

اصول نگارش تیتر

برای اینکه نگارش تیتر نتیجه مطلوب را داشته باشد علاوه بر تجربه باید اصول یا نکاتی را در نظر گرفت که در اثر

گذاری مثبت و منفی تیتر نقش فراوانی دارد و این اصول عبارتند از:

1- تیتر باید خلاصه مهمترین مطالب داستان باشد.

محدود بودن محل» و «جا نویسنده را موظف میکند که در نگارش تیتر سه نکته را در نظر بگیرد.

1-1 حداقل كلمات حداکثر معنی و مفهوم را بیان کند

1-2در یک تیتر هیچگاه کلمه ای را تکرار نکند

1-3 از بکار بردن کلمات توضیحی و تشریحی بپرهیزد

2- تیتر باید روان و ساده باشد. سادگی و روانی از مهمترین صفات تیتر است روزنامه برای همه مردم است و با

مردم باید با زبان خودشان و بطور صحیح صحبت کرد.

3- تیتر خبر باید روشن و دقیق باشد - تیتری ساده و روان است که معانی یکایک کلماتی که در آن بکار رفته به

آسانی فهمیده شود.

4- تیتر باید جالب باشه - عنوان مطلب باید علاوه بر کوتاهی و سادگی خواننده را به خواندن خبر یا مقاله جلب کند. عنوان در واقع نقش ویترین خبر را دارد

5- عنوان باید با متن تطبیق -کند منطبق بودن تیتر با متن بدین معنی است که عنوان نباید چیزی کمتر یا زیادتر از متن داشته باشد تیتر معمولاً از روی نوشته و با توجه به مفهوم کلی آن یا یک قسمت از آن نوشته میشود و بنابراین خواننده باید مطمئن باشد که با خواندن شرح واقعه یا مقاله اطلاعات مشروح تری درباره آنچه که در تیتر آمده است بدست خواهد آورد کم گویی یا زیادگویی و بویژه گزافه گویی موجب از دست رفتن اعتبار روزنامه و

وسیله خبری می شود

6- عنوان باید با شرح متناسب باشد طبیعی است که خبر مهم و مشروح از تیتر بزرگتر و مهمتری برخوردار میشود یعنی اگر متن خبر مفصل باشد تیتر آن خبر نیز متناسب با آن باید بیشتر .باشد. ضمناً هر چه مطلب مهمتر و جالب تر

باشد عنوان آن نیز باید درشت تر و در جای بهتری قرار بگیرد

اجراء تیتر - یک تیتر کامل از اجزاء زیر تشکیل میشود

1- تیتر اصلی - تیتر اصلی محور اساسی خبر است و تمام فشار و دقت نویسنده باید متوجه آن باشد.

2- روتیتر تیتری است که در بالای تیتر اصلی قرار میگیرد

٣- زیر تیتر زیر تیتر بلافاصله به دنبال تیتر اصلی جای میگیرد

و حروف آن مانند حروف روتیتر کوچکتر از حروف تیتر اصلی است.

جستجوی و جمع آوری اخبار

نگارش خبر برای انتشار در مطبوعات فقط یک قسمت از کار روزنامه نگار را تشکیل میدهد و در عمل جستجو و جمع آوری اخبار بیش از نگارش اهمیت دارد اما نباید فراموش کرد که اگر خبرنگار روش صحیح نگارش اخبار را فرا نگرفته باشد نمیتواند موقع ،جستجو دیدهها و شنیده ها خود را تهیه و تنظیم نماید و به صورت یک خبر خوب در اختیار خبرگزاری یا مطبوعات بگذارد

صفات خبر

1- جدید بودن خبر - با توجه به اهمیتی که انتشار بلافاصله جریان حوادث و وقایع جدید در جهان امروز کسب کرده است سرعت در پخش اخبار نو یک اصل حیاتی است و حتی میتوان گفت که اکنون در دنیا هیچ رشته ای از فعالیتهای بشری به اندازه کار روزنامه نگاری احتیاج به سرعت ندارد

۲- جالب بودن خبر - در جستجوی اخبار علاوه بر موضوع نو بودن وقایع باید جالب بودن آنها را نیز در نظر گرفت. اهمیت خبر - اهمیت اخبار معیار ثابتی ندارد و به تناسب محل انتشار روزنامه پایتخت - مرکز استان - شهرستان نوع روزنامه خبری سیاسی روزانه، هفتگی و غیره و نوع و وضع خوانندگان روشنفکران - کارگران - شهرنشینان - روستانشینان تفاوت میکند

4- صحت خبر - مهمترین خصلت هر خبر صحت آن است.

بنابراین خبرنگار هنگام جستجو و نوشتن خبر باید نهایت دقت و بیطرفی و واقع بینی را انجام دهد.

صفات خبرنگار و شرایط خبرنگاری

در دنیا هرچیزی که مربوط به زندگی اجتماعی باشد و به نحوی توجه انسان را جلب کند جنبه خبری دارد بنابراین مطالب و موضوعاتی که به عنوان خبر در مطبوعات عرضه میشود دارای هیچ حد و حصری نیست و در همه جا و همه وقت میتوان به جستجو و جمع آوری آن پرداخت لذا خبرنگار برای کسب خبر کافی است در اجتماع حضور داشته

باشد. بدین طریق منابع کسب اخبار سریع وسیع و نامحدود است.

خبرنگار برای جمع آوری اخبار باید شرایطی داشته باشد که مهمترین آنها عبارتند از:

۱ - شم خبری - برای یک خبرنگار قبل از هر چیز شم خبری لازم است

خبرنگار باید شامهای تیز و( یدی قوی و قوه تشخیصی نیرومند داشته باشد )و بداند چه خبر جالب است و کجا

چگونه و چه موقع می توان خبر را به دست آورد.

یک خبرنگار زرنگ و باهوش هنگام جستجو یک موضوع ظاهراً کوچک و بی اهمیت میتواند روی یک مسئله بزرگ دست بگذارد و با پشتکار و ممارست اندک اندک استعداد خبرشناسی خود را تقویت می.کند

۲- در مسیر خبر بودن کسب اطلاع از محلهای وجود خبر و در تماس بودن با مراکز اطلاع رسانی و حوادث و اتفاقاتی که ممکن است روی دهد عناصری هستند که خبرنگار را همیشه در مسیر خبر قرار میدهد.

3- لزوم تخصصی - برای دست یابی به ،خبر خبرنگار باید در حوزه های تخصصی فعالیت کند لذا خبرنگار یا به سلیقه و تمایل خود و یا سردبیر در چند حوزه خبری قرار میگیرد بنابراین حضور در حوزه های مورد فعالیت میتواند خبرنگار را به یک متخصص خبری خاص تبدیل کند

۴ - تماس با مردم - خبرنگار برای این که بتواند به کسب خبر بپردازد لازم است به میان مردم برود در واقع وارد اجتماع بشود سوال کند به صحبتها گوش دهد . تماس با مردم نه تنها از جهت کسب خبر برای خبرنگار اهمیت دارد، بلکه خبرنگار جراید باید با داخل شدن به صفوف اجتماع از خواستها و نیازمندیها مردم آگاه شوند و صدای آنها را در نوشته های خود منعکس کند.

۵ - ایجاد صمیمیت - خبرنگار باید هر روز نسبت به گذشته افق دیدش را وسیع تر سازد آشنایی خبرنگار با کسانی که معمولاً منبع كسب اخبار هستند اندک اندک اعتماد متقابل بین آنها به وجود میآورد و بر اثر آن خبرنگار و خبر دهنده میتواند با یکدیگر همکاری کنند

6- نگهداری نشانی خبر دهندگان

۷- بررسی اسناد و مدارک - تهیه و تکمیل اطلاعات مورد نیاز خبرنگار در یک آرشیو خصوصی از شرایط کسب اخباراست

8- تكميل معلومات عمومی خبرنگار می بایست همیشه اطلاعات و معلومات خود را نسبت به عملیات و حوادث

خبری حوزه خود افزایش دهد و از آخرین رویدادها مطلع باشد.

9- سرعت عمل: یکی از مهمترین نکته برای خبرنگار ارسال خبر در کوتاهترین زمان ممکن به مرکز جمع آوری خبر

میباشد. اینکه کدام نشریه و یا رادیو و تلویزیون زودتر و سریعتر خبر را پخش کند بسیار مهم است.

10- رعایت اصول بی طرفی به طور مسلم رعایت بی طرفی در خبر به نوشته خبرنگار جلوه خاصی میدهد. البته

رعایت این نکته نه تنها مهم بلکه بسیار ضروری و اساسی میباشد

۱۱- رفتار اجتماعی مناسب - خبرنگار دارای یک شخصیت اجتماعی است و با تمام طبقات اجتماع تماس دارد برای موفقیت در این کار خطیر ،اجتماعی روزنامه نگار باید به نحوی در اجتماع ظاهر شود که اشخاص همیشه مایل به پذیرش او باشند و برای او احترام قائل شوند.

سازمان خبر مطبوعات :

- صاحب امتیاز می تواند: شخص یا شرکت باشد که در نتیجه مسئولیت کلی اداره نشریه با شخص یا هیئت مدیره

خواهد بود.

- سردبیر- مسئولیت کلیه مطالب نوشتاری نشریه بر عهده سردبیر میباشد. کلیه مطالب با اجازه سردبیر و یا شورای سردبیری اجازه چاپ می یابد.

- سرویس فنی - این قسمت وظیفه ارتباط بین سردبیر و دبیران سرویس با قسمت چاپ را برعهده دارد. البته قسمت صفحه بندی نیز در این قسمت می.گنجد

- دبیر سرویسهای مختلف - با توجه به حجم صفحات نشریه و خط مشی آن سرویسهای مختلف برای آنها در نظر گرفته میشود مانند سرویس فرهنگی ، اجتماعی ، ورزشی و غیره

• طرز جستجو و کسب خبر

بدنبال مطالعه سازمان خبری مطبوعات اکنون باید دید خبرنگاران برای جستجو و کسب اخبار چه روش هایی دارند

و چگونه وظایف عملی خود را انجام میدهد.

1- دریافت خبر - بسیاری از اخبار و اطلاعات بوسیله روابط عمومی سازمانها مستقیماً برای انتشار در اختیار

۱۵روزنامهها قرار میگیرند

این نوع اخبار بسهولت قابل جمع آوری است.

۲- جمع آوري خبر - اگر اخبار مستقیماً توسط روابط عمومی و یا خبرگزاری به روزنامه نرسد خبرنگاران موظفند به جستجو و جمع آوری آن بپردازند برای این منظور حوزه های مختلف در یک نشریه بوجود می آید و خبرنگاران در حوزه های خود به فعالیت میپردازند

۳- کشف خبر در برخی موارد خبر مخفی است و خبر دهنده در جهت عدم پخش آن کوشش می کند لیکن خبرنگاران با تلاش و کوشش می توانند آن خبر را بدست آورند

4- کنفرانسها و سخنرانیها بسیاری از خبرهایی که در مطبوعات منعکس می شود مربوط به کنفرانسها و سخنرانی اشخاص و مقامات مسئول و شخصیتهای مهم مملکت می.باشد خبرنگار موظف است نسبت به این گونه خبرها باکمال امانت و صداقت عمل کند ضمن معرفی شخصیت مربوطه - موضوع سخنرانی - محل سخنرانی و چگونگی برخورد شنوندگان با سخنرانی نسبت به انعکاس آن اقدام کنند.

مصاحبه

رویداد و حوادث جامعه همگی دارای یک وزن و اندازه نیستند و از جنبه خبری ارزش و ظرفیت مختلفی دارند هر خبر از نظر شنونده و خواننده اهمیت خاصی دارد لذا خبرنگار برای بعضی از خبرها و به جهت آگاهی بیشتر مخاطب بایستی از شیوه دیگر خبر رسانی ، یعنی مصاحبه استفاده کند.

مصاحبه یکی از انواع خبرگیری مستقیم است که بوسیله آن عقاید و افکار شخصیتهای مهم جامعه یا نظرات مردم

عادی کوچه و بازار را درباره موضوعات مختلف به ویژه مسائل روز بدست می آورند مصاحبه یکی از انواع بسیار مهم کسب خبر است که مورد استفاده زیاد روزنامه نگاران قرار میگیرد

اهمیت مصاحبه در بیان انواع خبر

مصاحبه از جهات مختلف برای استفاده کنندگان وسایل ارتباطات اجتماعی مخصوصاً روزنامه ها جالب است :

اول- گفته های مصاحبه ،شونده داستان خبر را زنده تر جلوه میکند.

دوم - وقایعی که از زبان یک شخصیت معتبر و معروف بیان میشود و توضیحات و نظرات و عقاید او از اثر قلم یک

نویسنده ناشناس بر روی خواننده یا شنونده اثر بیشتری میگذارد.

بنابراین مصاحبه از انواع روشهائی است که همیشه مطلوب و مورد نیاز مردم است و روزنامه نگاران نباید هیچگاه از محاسن أن غافل شوند و امکاناتی را که برای انجام آن بدست می آید از دست بدهند.

تکنیک مصاحبه

منظور از تکنیک مصاحبه راه هایی است که برای انجام یک مصاحبه از مرحله شروع یعنی آماده کردن طرف مصاحبه و بعد اداره مصاحبه در حین گفت و گو تا پایان آن یعنی نگارش و نشر و پخش مصاحبه باید تعقیب شود.

۱ - آماده کردن مصاحبه

آماده کردن مصاحبه شامل مراحل زیر است :

گرفتن وعده مصاحبه - تعیین موضوع - تهیه پرسشها - مطالعه موضوع - شناسایی طرف مصاحبه بطور کلی یک مصاحبه وقتی کاملاً قرین موفقیت است که روزنامه نگار این مصاحبه را از جمیع جهات چه از نظر موضوع و چه از نظر شخصیت طرف مصاحبه و چه از نظر طرح سوال ها و پیش بینی جوابها آماده کند و هیچ یک از موضوعات حتی مسائل فرعی و کوچک را سرسری نگیرد و به آنچه پیش میاید دلخوش نباشد

۲ - اداره :مصاحبه -۱ شروع غیر مستقیم - داشتن تاکت - یعنی از هوش و ذکاوت برخوردار باشد. II - دقت در طرز صحبت و رفتار - -TV جلب اعتماد طرف مصاحبه - -V توجه به سخنان ناطق و یادداشت برداری -

انواع مصاحبه

مصاحبه انواع مختلف و هر یک از انواع آن برای انجام مقصودی بکار میرود

گروههای مهم مصاحبه که هر کدام خود انواع چندی را شامل می شود عبارتند از:

مصاحبه شفاهی و مصاحبه کتبی

مصاحبه گسترده در سطح و مصاحبه عمقی

مصاحبه هدایت شده و مصاحبه آزاد

مصاحبه تفسیری و مصاحبه خبری

مصاحبه مطبوعاتی مصاحبه رادیوئی و مصاحبه تلویزیونی

مصاحبه شفاهی - یعنی گفتگوی رودررو با شخصیت مورد نظر در خصوص موضوع خاص.

مصاحبه کتبی - گفت و گویی است که بین مصاحبه کننده و طرف اول با ارسال پرسشنامه بعمل می آید و دو طرف

با هم روبرو میشوند

مصاحبه گسترده - نوعی نظرخواهی است که با ارسال پرسشنامه به افراد مختلف مورد نظر در خصوص موضوع

پرس و جو میشود

مصاحبه عمقی - در این نوع مصاحبه کاوش کردن در محتوا ارتباطات اجتماعی است نه چگونگی این ارتباطات در خصوص موضوع و نوع ارتباط آن کنگاش می شود

مصاحبه هدایت شده و مصاحبه :آزاد مصاحبه هدایت شده می گویند وقتی که مصاحبه کننده هدف معینی دارد و سعی میکند فقط جوابهائی در حدود موضوع طرف توجه خود از مصاحبه شونده بدست آورد. برای این منظور ناچار سوالات حساب شده ای که از پیش کامل بررسی شده اند مطرح می گردد.

مصاحبه آزاد مصاحبه کننده سعی در محدود کردن مصاحبه شونده ندارد و از هر موضوعی در مصاحبه پیش بیاید

سخن میگوید

مصاحبه خبری و تفسیری

مصاحبه خبری - مصاحبه کننده سعی در هدایت مصاحبه شونده بسمت خبر و جزئیات واقعه ای دارد که خود ناظر و شاهد آن بوده و برای بدست آوردن جزئیات بیشتر و علت آن شخصیت مورد نظر را مورد پرسش قرار می دهد

مصاحبه تفسیری - در اینگونه مصاحبه ها مصاحبه کننده با اتخاذ روش خاصی مصاحبه شونده را بسمت خاص و تحلیل موضوع هدایت میکند و با سوالات خود به تشریح و تفسیر موضوع می پردازد

رپرتاژ

بیان و اظهار کلیه حقایقی که در مقابل دیدگان یک خبرنگار قرار میگیرد جهت شنوندگان - بینندگان و خوانندگان

یعنی رپرتاژ - رپرتاژ معمولاً مربوط به وقایع خبری است که صحنه های پشت سر هم و متوالی دارند.

بنابراین می توان گفت رپرتاژ یک نوع خبر تصویری و توصیفی است و رپورتاژ نویسی یا رپورتر کسی است که حواس خود را به خوانندگان روزنامه و شنوندگان رادیو و بینندگان تلویزیون قرض میدهد

کار رپورتاژ نویسی گزارش یک عمل یا حادثه است و گرچه توفیق رپرتاژ در این است که هر چه بیشتر دلچسب و هیجان انگیز باشد در عین حال این دلچسبی و گیرائی با صحت موضوع رابطه مستقیم دارد.

موضوعات مرتبط: مطلب